Fibronektyna płodowa w ocenie ryzyka porodu przedwczesnego

Anna Zawierta-Wyrwińska

mgr diagnosta laboratoryjny

Każda kobieta dba o siebie i o dziecko w trakcie całego okresu ciąży, dążąc do tego, aby nie wystąpiły żadne komplikacje, m.in. przedwczesne rozwiązanie. Poród przedwczesny to zakończenie ciąży pomiędzy 23 a 37 tygodniem jej trwania. Jest on nadal najważniejszą przyczyną umieralności okołoporodowej.

Początkowe objawy porodu przedwczesnego m.in.: bóle pleców, bóle w dole brzucha, skurcze macicy (nie częstsze niż 4-7/godzinę), a także skurcze i rozszerzenie szyjki macicy poniżej 3 cm, są dyskretne i często trudne do wykrycia. Dzięki daleko posuniętej diagnostyce, kobieta może wykonać badania laboratoryjne, które mają duże zastosowanie w predykcji porodu przedwczesnego. Jednym z takich parametrów jest fibronektyna płodowa (fFN), która należy do grupy glikoprotein adhezyjnych, wytwarzanych przez większość narządów w organizmie. Wytwarzana jest na granicy pomiędzy workiem osierdziowym a błoną śluzową macicy matki (doczesną) w miejscu zwanym połączeniem matczyno-płodowym. U ciężarnych z przedwczesnym zakończeniem ciąży obserwuje się wzrost poziomu fibronektyny płodowej w wydzielinie szyjkowo-pochwowej.

Kiedy zaleca się wykonanie badania fFN?

U kobiet pomiędzy 23 a 35 tygodniem ciąży, u których występuje przynajmniej jeden lub więcej objawów zagrażającego porodu przedwczesnego.

Jakie warunki muszą być spełnione przed wykonaniem badania?

Badanie fibronektyny płodowej wykonuje się u kobiet, które:

  • Nie odbyły stosunku seksualnego oraz nie były badane ginekologiczne do 24 h przed badaniem
  • Nie mają krwawienia z dolnych dróg rodnych
  • Nie maja założonego szwu okrężnego na szyjce macicy
  • Mają nieuszkodzoną błonę owodniową
  • Mają rozwarcie szyjki macicy nie większe niż 3 cm

Kiedy nie zaleca się wykonania badania fFN?

  • U kobiet w ciąży mnogiej (bliźnięta, trojaczki, itp.,)
  • Z przedwczesnym odklejaniem łożyska
  • Z przedwczesnym pęknięciem błon płodowych
  • U kobiet z łożyskiem przodującym
  • Z umiarkowanym lub obfitym krwawieniem z dróg rodnych

Dodatni wynik badania związany jest ze zwiększonym ryzykiem powikłań u noworodka. Nie stanowi on jednak o przedwczesnym porodzie, lecz wskazuje na potrzebę ścisłego monitorowania pacjentki z objawami. Fałszywie dodatni wynik testu może być spowodowany obecnością nasienia, dlatego należy wstrzymać się od kontaktów seksualnych przez 24 godziny przed pobraniem materiału.

Natomiast Wynik ujemny nie wyklucza całkowicie możliwości wystąpienia przedwczesnego porodu , ale znacznie zmniejsza jego prawdopodobieństwo w ciągu kolejnych 7-14 dni. Wynik fałszywie ujemny pojawia się u pacjentke z infekcjami drożdżakiem pochwowym (Candida).

Jak się pobiera w laboratorium próbkę do badania ?

Za pomocą specjalnej wymazówki pobiera się próbkę wydzieliny pochwowo-szyjkowej z tylnego sklepienia pochwy lub z okolic szyjki macicy (wymaz pobierany przez p.położną).

Podsumowując należy podkreślić, że badanie fibronektyny płodowej jest kolejnym badaniem, które wspomaga lekarzy ginekologów w doprowadzeniu ciąży do jej szczęśliwego zakończenia.

Bibliografia:

  1. Fibronektyna płodowa w ocenie ryzyka porodu przedwczesnego; Diagnostyka Laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics; Diagn Lab 2014;50 (2),173-175
  2. Badania biochemiczne w predykcji porodu przedwczesnego z uwzględnieniem badań własnych. Semczuk M.,Krzyżanowski A.; Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 1, 16-21, 2011
  3. Opieka laboratoryjna nad przyszłą mamą. Diagnosta Laboratoryjny, zeszyt nr 1 (30) marzec 2013
  4. www.labtestsonline.pl/tests/fFN.html